W 2022 roku zarejestrowano 1,7 mln umów o dzieło. Są one najczęściej zgłaszane przez płatników składek, którzy prowadzą działalność naukową i techniczną oraz w zakresie informacji i komunikacji. Wykonawcami takich umów są w większości mężczyźni w wieku od 30 do 39 lat - wynika z raportu ZUS.

W pierwszych trzech kwartałach 2022 r. zgłoszono około 1,3 mln umów o dzieło, czyli o ok. 6,5 proc. więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku - wynika z raportu ZUS. Największa grupa wykonawców umów o dzieło to mężczyźni w wieku 30–39 lat.

Centrala Związkowa Alternatywa poinformowała, że w Zakład Ubezpieczeń Społecznych skontroluje umowy w Telewizji Polskiej. Tymczasem TVP oczekuje, żeby pracownicy na umowach o dzieło przeszli na samozatrudnienie.

TVN Grupa Discovery zaproponowała pracownikom TVN24 nowe warunki pracy. Do końca czerwca kilkuset z nich ma dostać etaty - dowiedział się portal Wirtualnemedia.pl. 

Od 1 stycznia 2021 r. przedsiębiorcy będą mieli obowiązek zgłoszenia do ZUS zawieranych umów o dzieło. Wniosek o rejestracje z podstawowymi informacjami o umowie należy przesłać drogą elektroniczną za pomocą Platformy Usług Elektronicznych (PUE ZUS).

Od 2016 roku zaczną obowiązywać nowe zasady oskładkowania umowy-zlecenie. Dziś jeśli pracujemy na kilku umowach, składki są opłacane wyłącznie od jednej, najczęściej na najniższą kwotę. Od przyszłego roku składki emerytalne i rentowe będą odprowadzane od wysokości minimalnego wynagrodzenia. Zmiany mogą spowodować, że umowy-zlecenia staną się mniej korzystne dla pracodawców. W efekcie może to doprowadzić do wzrostu szarej strefy.

Przyjęta przez Sejm ustawa, poszerzająca zakres oskładkowania umów zlecenia, uderzy w przedsiębiorców. Z jednej strony będzie trudniej im wyliczyć wartość wynagrodzenia dla osób, których zatrudniają na tego typu umowy. Z drugiej może znieść preferencyjne stawki ubezpieczeniowe dla osób, które prowadzą działalność gospodarczą krócej niż 24 miesiące i dorabiają dzięki zleceniom.

Zdaniem Brenta Wiltona, sekretarza generalnego Międzynarodowej Organizacji Pracodawców (IOE), projekt oskładkowania cywilnych umów o pracę w Polsce może spowodować wzrost ponoszonych przez pracodawców kosztów. Pozbawi także Polskę atrakcyjności w oczach zagranicznych inwestorów.

W Sejmie trwają prace nad zmianami w oskładkowaniu umów-zleceń. Eksperci podkreślają, że zmiany te mogą spowodować wzrost kosztów pracy. W związku z tym umowy cywilnoprawne staną się dla pracodawców mniej atrakcyjne niż umowy o pracę. W efekcie jednak może wcale nie zwiększyć się liczba etatów, lecz szara strefa.

Większość z 0,5 mln polskich pracowników tymczasowych zarabia znacznie więcej niż wynosi płaca minimalna – wynika z badań Polskiego Forum HR, organizacji zrzeszającej agencje pracy tymczasowej. Krytycy argumentują jednak, że ta forma zatrudnienia jest nadużywana kosztem pracowników. Strony tego sporu – agencje, pracodawcy oraz związki zawodowe – spotkają się we wrześniu, by rozmawiać o potrzebnych zmianach.

W przypadku umów o dzieło i umów zlecenia wprowadzenie ustawowej stawki minimalnego wynagrodzenia za godzinę pracy nie jest możliwe. Konfederacja Lewiatan jest przeciwna jakimkolwiek ograniczeniom w kształtowaniu umów cywilnoprawnych.

Co piąta umowa cywilnoprawna powinna być umową o pracę, a w 18 proc. firm skontrolowanych przez Państwową Inspekcję Pracy doszło do naruszenia przepisów przy zawieraniu umów z pracownikami. Takie nieprawidłowości ma zwalczyć rządowy projekt oskładkowania umów-zleceń do wysokości minimalnej pensji. Według resortu pracy, propozycja ta razem z projektem oskładkowania wynagrodzeń członków rad nadzorczych to pierwsze kroki do poprawy jakości pracy.

Rząd, po zapowiedzi oskładkowania umów zleceń, planuje  również  objąć ubezpieczeniem społecznym umowy o dzieło.

Planowane przez rząd zmiany mają ukrócić wyłudzanie wysokich zasiłków macierzyńskich przez osoby, które zakładają działalność gospodarczą jedynie w celu otrzymania świadczenia. Prawo do zasiłku zachowają osoby zatrudnione na umowy zlecenia. Żadnych świadczeń nie dostaną jednak pracujący na umowę o dzieło.

Podatek od towarów i usług rozliczają osoby, które prowadzą działalność gospodarczą. Trzeba jednak pamiętać, że ustawa o VAT zawiera własną definicję tego pojęcia. Osoba, która przyjmuje prace na podstawie umowy o dzieło, również może być podatnikiem VAT. Może jednak nie rejestrować się jako podatnik VAT i podatku nie rozliczać, gdy jej sprzedaż nie przekroczyła 150 tys. zł.

„Ozusowanie” umów o dzieło i zlecenia sprawi, że kwota na rękę, jaką otrzymuje osoba zarabiająca 3500 zł brutto, spadnie z 2996 zł do 2547 zł, zatem aż o 449 zł. Jeśli stosuje podwyższone, 50-proc. koszty uzyskania przychodu, utrata dochodu będzie jeszcze większa. Gdyby pracodawca miał utrzymać wynagrodzenie netto takiej osoby, musiałby proporcjonalnie zwiększyć swoje koszty. Przy założeniu, że zawarł pięć umów na opisanych warunkach, tylko z powodu składek ZUS jego roczne wydatki zwiększyłyby się o kilkadziesiąt tysięcy złotych.

Nie tylko umowa o dzieło daje możliwość zastosowania wysokich, 50-proc. kosztów uzyskania przychodów, dzięki czemu zmniejsza się kwota podatku, a zwiększa - kwota otrzymywana na rękę. Taką możliwość mają także „etatowcy”, pod warunkiem jednak, że ich wynagrodzenie to przychód z praw autorskich. Na takim rozwiązaniu mogą skorzystać także przedsiębiorcy-pracodawcy.

Umowy  o dzieło mogą stanowić korzystną alternatywę do standardowej umowy o pracę. Tak realizowana praca może jednak mieścić się w definicji samodzielnej działalności gospodarczej, a wtedy trzeba zapłacić VAT. Można jednak skorzystać ze zwolnienia.

Zawarcie z pracownikiem umowy o dzieło stwarza możliwości skorzystania z 50- procentowych kosztów uzyskania przychodów.

Składki emerytalne od umów o dzieło mogą być odprowadzane, pod warunkiem jednak, że także wszystkie inne dochody z pracy zostaną objęte składkami na ubezpieczenie społeczne - uważa PKPP Lewiatan.